انتقال آب عمان درگیر ۳ چالش بزرگ

در میزگرد” نقد و بررسی طرح انتقال آب دریای عمان به مشهد” که با حضور مدیران و کارشناسان حوزه آب استان در تحریریه روزنامه خراسان رضوی برگزار شد، کارشناسان نقدهای جدی در خصوص بالا بودن هزینه‌های انتقال آب دریای عمان به استان وارد کردند که مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی و متولی اجرای این طرح، بابیان این که برنامه اصلی وی مدیریت آب استان است، تنها از لزوم اجرای این پروژه دفاع و پاسخ انتقادات را به آینده موکول کرد.به گزارش خراسان رضوی، خشکسالی ناشی از کاهش بارندگی و ضعف در مدیریت مصارف آب در استان طی چند دهه اخیر، باعث شده است امروز، مدیران استانی و حتی کشوری مدام از مدیریت بحران آب در استان خراسان رضوی و به خصوص مشهد  سخن به میان آورند و برنامه‌های مختلفی را برای تأمین آب استان و مدیریت بحران خشکسالی استان اعلام کنند. این برنامه‌ها و طرح‌ها با این که موافقانی دارند، مخالفانی هم دارند. یکی از این پروژه‌ها؛ طرح انتقال آب دریای عمان به استان‌های شرقی کشور یعنی سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و رضوی است که مدیران و نمایندگان استان بر ضرورت اجرای آن تأکید دارند؛ ولی برخی کارشناسان و منتقدان، این طرح را رؤیاپردازی می‌دانند. در همین خصوص روزنامه خراسان رضوی حسب رسالت روشنگری خویش و پیرو میزگردها و گزارش‌های خود درباره موضوع آب استان،  میزگردی با حضور مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان به‌عنوان متولی طرح، مدیرعامل جمعیت ناجیان آب و دو تن از اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌های استان که در زمینه مدیریت آب صاحب‌نظر هستند، برگزار کرد که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.عمده‌ترین مشکلات آبی استان
در ابتدای جلسه مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با تأکید بر این که اولویت اول امروز ما، مدیریت آب مشهد و استان در سال ۹۸ است، به مهم‌ترین مشکلات فعلی آب در مشهد اشاره کرد و گفت: اضافه برداشت ۱٫۲ میلیارد مترمکعبی از منابع آب استان، کاهش سالانه ۱٫۱ میلی‌متر بارش استان در بلندمدت، افزایش تبخیر و تعریق در استان  و به‌تبع آن، افزایش  میزان مصرف آب در استان، نبود برنامه مدون برای توسعه پایدار در استان که باید بر اساس میانگین بارش، ۲۲۱ میلی‌متر در سال باشد، عمده‌ترین مشکلات فعلی در حوزه آب استان است. محمد علایی افزود:  از سوی دیگر بارگذاری‌ها در دشت مشهد ازنظر صنایع و جمعیت منطقی نیست درحالی‌که کل حوزه آب ریز مشهد، ۷درصد مساحت استان را دربر می‌گیرد و ۹ درصد منابع آبی را در اختیار دارد؛ اما ۵۲ درصد جمعیت استان در مشهد ساکن شده‌اند. علاوه بر این پنج شهرک صنعتی دقیقاً روی آبخوان‌های اصلی مشهد مستقر شده‌اند که رعایت نشدن مسائل زیست‌محیطی و موضوع فاضلاب‌های صنعتی نیز در تشدید این موضوع بی‌تأثیر نیست. وی اضافه کرد: با توجه به این که ما پرمصرف‌ترین انسان‌های روی کره زمین هستیم و اقتصاد آب را به‌هیچ‌عنوان قبول نداریم، همین موضوع باعث شده است که بخش خصوصی هیچ انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در بحث مدیریت آب نداشته باشد.مدیرعامل آب منطقه‌ای همچنین انسجام مدیریت،وجود تشکل‌های مردم‌ نهاد قوی در حوزه آب و آمادگی مردم استان برای همکاری را نقاط قوت استان در مدیریت بحران آب دانست.
باید برای مدیران هزینه‌تراشی شود که اظهار نظر  نادرست نکنند
مدیرعامل سازمان مردم‌نهاد جمعیت ناجیان آب، بدون مقدمه چینی با اشاره به مصاحبه روز چهارشنبه(۲۸ آذرماه) معاون امور عمرانی استانداری خراسان جنوبی مبنی بر این که آب دریای عمان در سال ۱۴۰۵ به خراسان جنوبی و در سال ۱۴۰۷ به خراسان رضوی خواهد رسید، اظهار کرد: وقتی یک مقام بلندمرتبه دولت برای پروژه‌ای که هنوز طرح مطالعه آن انجام‌ و تصویب نشده است و انتقادات زیادی به اجرای آن وارد است، چنین اظهارنظر می‌کند، خود سؤال‌برانگیز است.مهدی جمشیدی افزود: این که معاون استاندار خراسان جنوبی اظهار می‌کند؛ برای سال ۱۴۰۵ آب به استان می‌آورد، به نظر بنده درست نمی‌گوید. باید جلوی اظهارات نادرست مدیران گرفته شود. درواقع انتظار ما از رسانه‌ها این است که برای مدیرانی که بدون مطالعه و غیر کارشناسانه اظهارنظر می‌کنند، هزینه‌تراشی کنند تا کسی جرئت نکند هر حرفی را بزند.وی ادامه داد:  از سویی، انتقاداتی که مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان بیان می‌کند، به‌گونه‌ای است که گویی جای مدیران با مردم  عوض‌ و خود دولت امروز منتقد سیستم شده است و انتظار دارند مردم پاسخ گو باشند. درواقع سؤال جمعیت ناجیان آب، این است که چرا باید سیستم  و حاکمیت در مسئله آب به گونه‌ای عمل کند که این مشکلات به وجود آید و  نگران  تأمین آب استان در سه ماه آینده باشیم؟
و چند سؤال…
مدیرعامل جمعیت ناجیان آب استان با تایید مشکلات مورداشاره علایی گفت: سه سال است سند تدبیر آب مشهد روی میز استانداری است اما اجرا نمی‌شود. چرا باید آقای حاج رسولی‌ها مدیرعامل شرکت منابع آب کشور، ریاست منابع آب حوزه کشف رود را بر عهده گیرد؟ وی در این سه  سال، تنها سه جلسه در خصوص آب کشف رود برگزار کرده است.
در حوزه آب ۳۰ سال از دنیا عقب هستیم
در ادامه  نشست ، رئیس پژوهشکده محیط‌های خشک دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، بابیان این که باوجود همه اظهارات مسئولان کشور، هنوز مسئله آب و تأثیر آن بر توسعه برای حاکمیت کشور آشکار نیست، تصریح کرد: باید سیر تحول در مدیریت منابع آبی در دیگر کشورها را به‌دقت مطالعه کنیم و باید بپذیریم که کشور ایران حدود ۳۰ سال از مدیریت روز در بحث آب عقب است.عباسعلی قزل سوفلو افزود: در الگوهای  جدید جهانی در خصوص مدیریت آب  گفته می‌شود که در حل بحران آب باید محیط‌زیست پایه باشد و در الگوهای  قبل از آن گفته می‌شد که باید ارتباط بین توسعه و نیاز بیشتر به منابع آبی قطع شود اما امروز در کشور ما، توسعه را بر اساس نیاز بیشتر به آب تعریف می‌کنند. این موضوع بیانگر این است که هنوز الگوهای  مدیریت آب در کشور ما موردقبول نیستند.
برای اجرای انتقال آب عمان؛ ۳نیروگاه برقی مانند نیروگاه بوشهر نیاز است
این محقق حوزه مدیریت آب به موضوع انتقال آب دریای عمان به استان‌های شرقی کشور اشاره کرد و گفت: متأسفانه در این طرح حتی مطالعات بسیار ساده انجام‌نشده است. به‌طور مثال در حوزه انرژی، برای اجرای پروژه انتقال آب دریای عمان نیازمند ۲۵۰۰ مگاوات انرژی هستیم. یعنی در شرایطی که با کمبود منابع مالی مواجه ایم باید ساخت نیروگاه ها را توسعه دهیم.قزل سوفلو توضیح داد: از سوی دیگر انرژی موردنیاز انتقال هر مترمکعب آب از دریای عمان به مشهد، معادل ۲۵ کیلووات ساعت است.  یعنی برای انتقال آب دریای عمان به مشهد، باید سه نیروگاه اتمی برای تولید برق مانند نیروگاه بوشهر در مسیر اجرای طرح احداث شود.وی  بابیان این که برای تولید انرژی، نیازمند آب هستیم، افزود: بر اساس گزارش شورای جهانی انرژی،  تولید یک کیلووات ساعت انرژی  نیازمند ۱۰۰ لیتر آب است. از سویی بر اساس آمارها، هر شهروند مشهدی روزانه ۲۰۰ لیتر آب استفاده می‌کند که سرانه سالانه آن ۷۰ مترمکعب می‌شود. حال اگر بخواهیم آب شرب  موردنیاز شهروندان مشهدی را از طریق طرح انتقال آب شیرین از دریای عمان تأمین کنیم؛  با احتساب نیاز ۲۵ کیلووات ساعت انرژی برای انتقال یک مترمکعب آب؛ به منظور انتقال آب موردنیاز هر شهروند مشهدی به سرانه‌ای حدود ۱۸۰۰ کیلووات ساعت انرژی نیاز داریم.
نقدهای جدی به طرح انتقال آب دریای عمان
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد واحد مشهد ادامه داد: این سرانه انرژی موردنیاز، در حالی است که سرانه مصرفی انرژی خانگی هر شهروند مشهدی امروز حدود ۸۰۰ کیلووات ساعت است. یعنی  باید دو برابر کل سرانه مصرف انرژی  خانگی شهروندان مشهدی، انرژی  صرف شود تا آب از دریای عمان به مشهد منتقل شود.وی گفت: به همین دلیل است که باید در بحث مدیریت آب کشور به رویکردهای نوین جهانی توجه شود. درواقع امروز «مدیریت آب به‌هم‌پیوسته» کلید حل بحران‌های آبی در جهان است. نمونه آن در کشف رود طرح‌ریزی‌شده است اما باید پیگیری شود آیا اجرا شد یا خیر؟
افت کیفیت آب باعث مصرف ۱۷ هزار مترمکعبی آب در کاشت گندم شده است
طباطبایی فعال زیست ‌محیطی و یکی دیگر از حاضران در این میزگرد، نگاه دیگری به مسئله آب مشهد و استان دارد. وی با تأکید بر افت کیفیت آب شرب استان گفت: افت کیفیت آب دشت‌های استان، باعث افزایش مصرف آب نیز شده است. به‌طور مثال در منابع علمی میزان آب مصرفی هر هکتار گندم حدود چهار هزار مترمکعب در سال برآورد شده است اما آمارها نشان می‌دهد هم اکنون هر هکتار گندم در استان حدود ۱۷ هزار مترمکعب آب مصرف می‌کند که دلیل آن، شوری آب در برخی دشت‌های استان است.
مصرف سالانه ۴ میلیون مترمکعب آب توسط نیروگاه مشهد
وی  با تأکید بر نیاز تأمین انرژی برای طرح‌های انتقال آب گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد میزان برداشت آب نیروگاه مشهد در هر ساعت ۶۰۰ مترمکعب است یعنی سالانه بیش از ۴ میلیون مترمکعب آب در این نیروگاه مصرف می‌شود. درواقع با یک محاسبه کوچک می‌توان برآورد کرد که چه میزان آب برای تولید انرژی و چه میزان انرژی برای انتقال آب نیاز داریم.طباطبایی ادامه داد: اگر بخواهیم خوش‌بینانه نگاه کنیم و بگوییم که انرژی موردنیاز را با احداث نیروگاه‌های بادی تأمین می‌کنیم، باید به جنبه‌های دیگر تأثیرات انتقال آب هم توجه کنیم. به‌طور مثال، بعد از اجرای پروژه انتقال آب سد دوستی به مشهد شاهد بالاآمدگی آب در مشهد بودیم که ناشی از انجام نشدن مطالعات موردنیاز در این خصوص بود که این بالاآمدگی را تبدیل به یک چالش جدی برای مشهد کرد. وی تأکید کرد: از سویی، اجرای ۱۶۰۰ کیلومتر خط لوله بدون شک منجر به ایجاد مسائل زیست‌محیطی و حتی امنیتی در طول مسیر خواهد شد لذا در اجرای چنین طرحی نمی‌توان این مسائل را نادیده گرفت و باید به‌صورت عمیق و با دقت بالا این مسائل را بررسی کرد.
پاسخ به سؤالات و انتقادات
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان در ادامه جلسه در پاسخ به انتقادات وارد شده اظهار کرد: بنا نیست یک ملت ۸۰ میلیونی یک کاری بکند و تنها یک عده جوابگو باشند. درواقع دولت و ملت باید در یک قالب قرار گیرند و مسائل را با کمک همدیگر حل کنند. امروز مسئله آب باید دغدغه تک‌تک آحاد ملت شود و این وظیفه دولت است که این موضوع را به مردم منتقل کند.علایی افزود: بنده به‌عنوان مدیر دولتی و مسئول آب استان، می‌دانم مسئله‌ای که با  آن درگیر هستیم چیست و برای آن راهکار هم طراحی کردیم. مشکل اصلی ما امروز این نیست که آب کم داریم بلکه مشکل این جاست که آب را در همه حوزه‌ها بد مصرف می‌کنیم لذا تا زمانی که موضوع بد مصرف کردن آب برطرف نشود، اگر  علاوه بر آب دریای عمان ،آب خلیج‌فارس را هم به استان بیاوریم باز هم مشکل آب حل نخواهد شد.وی افزود: به همین دلیل، امروز مسئله اصلی ما بحث مدیریت مصرف در سه حوزه اصلی یعنی بخش کشاورزی، صنعت و شرب و بهداشت است. در طرحی که در کارگروه سازگاری باکم آبی استان با مشارکت همه ذی‌نفعان مصوب شد، مشخص‌شده است که باید تا سال ۱۴۰۵ کسری ۱٫۲ میلیارد مترمکعبی مخازن آبی استان به صفر برسد.مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان توضیح داد: درواقع در این طرح  برای تک‌تک دشت‌های استان در ۳۷ حوزه مطالعاتی و ۲۷ شهرستان، الگویی طراحی‌شده است. به‌طور مثال در دشت مشهد، با توجه به این که شهروندان مشهدی سال گذشته در بخش‌های مختلف آب شرب، آبیاری فضای سبز، بخش صنایع و بخش خدمات ۲۲۵ میلیون مترمکعب آب مصرف کرده‌اند، الگویی برای مدیریت و کاهش مصرف آب مشهد در افق ۱۴۰۵ طراحی‌شده است. در این طرح، آب فضای سبز باید به‌طور کامل جدا و پساب جایگزین شود و دیگر بخش‌ها نیز به همین صورت الگویی برای مدیریت آب آن‌ها تعیین‌شده است.
مصرف یک میلیارد مترمکعب آب
در بحرانی‌ترین دشت‌های استان
وی گفت: اصل موضوع مدیریت آب در بخش کشاورزی است که حدود ۸۶ درصد منابع آبی استان را مصرف می‌کند. اعتقاد بنده بر این است که تولید و اقتصاد بخش کشاورزی به‌هیچ‌وجه نباید لطمه ببیند اما مطالعات نشان می‌دهد در دشت‌های مشهد، نیشابور، چناران، فریمان و تربت‌حیدریه که بحرانی‌ترین دشت‌های استان  و کشور هستند؛ بنا بر آمار سازمان جهاد کشاورزی ۸۶ هزار هکتار از اراضی این دشت ها  تحت کشت جالیز و صیفی جات هستند. علایی ادامه داد: در این ۸۶ هزار هکتار، بیش از یک  میلیارد مترمکعب  آب مصرف می‌شود اما  اگر  الگوی کشت در این دشت‌ها به کشت گلخانه‌ای تغییر پیدا کند، با در نظر گرفتن تثبیت میزان تولید  در این محصولات، تنها هشت هزار و ۶۰۰ هکتار زمین برای کشت گلخانه‌ای نیاز داریم و بیش از ۹۰۰ میلیون مترمکعب در مصارف آبی این دشت‌ها صرفه‌جویی خواهد شد.
طرح‌های انتقال  آب می‌توانند مثبت یا منفی باشند!
مدیرعامل آب منطقه‌ای استان درباره نقدهای واردشده به طرح انتقال آب دریای عمان نیز با تأکید بر این که طرح‌های انتقال آب ابزارهایی هستند که می‌توانند کارکرد مثبت  یا منفی داشته باشند، گفت: طرح  شیرین سازی و انتقال آب دریای عمان به راهگذر شرقی کشور در سه فاز با حجم کلی ۷۵۰ میلیون مترمکعب اجرا خواهد شد. کلیات این طرح هفته گذشته در کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی مصوب شد و به نظر می‌رسد اظهارات معاون استاندار خراسان جنوبی بر اساس موضوعات مطرح‌شده در جلسه هفته پیش بوده است.وی افزود: سیاست رسمی وزارت نیرو، این است که از بندر چابهار تا بندر بوشهر و تا عمق ۱۵۰ کیلومتری خط ساحلی؛ تأمین آب شرب، بهداشت و صنعت از طریق شیرین سازی آب دریا انجام شود. درواقع با انجام این برنامه مصوب وزارت نیرو همه ابهامات و سؤالات مطرح‌شده درباره میزان مصرف انرژی و بازدهی این طرح پاسخ داده خواهد شد و می‌توان در قالب همین سیاست رسمی وزارت نیرو که اجرایی می‌شود، به تمام سؤالات مطرح‌شده پاسخ داد.( البته این سخنان علایی باعث شد حاضران در میزگرد این سؤال را مطرح کنند که چگونه می‌شود اول طرح را اجرا و بعد به‌صرفه بودن آن را بررسی کرد؟)وی ادامه داد: به وزارت نیرو اعلام کردیم محل استقرار آب‌شیرین‌کن‌ها و خطوط انتقال برفرض تأمین ۷۵۰ میلیون مترمکعب آب  تعیین و خطوط انتقال و تملک اراضی  نیز بر اساس ظرفیت انتقال ۷۵۰ میلیون مترمکعب در نظر گرفته شود تا در راستای آن، طرح انتقال آب به مشهد هم دیده شود.مدیرعامل آب منطقه‌ای استان گفت: در حالی برخی می‌گویند طرح انتقال آب انجام نشود که برای ساخت یک مخزن ۶۰ هزار مترمکعبی در مشهد بیش از ۲۴ میلیارد تومان هزینه شده است. همچنین در ۵۰ سال گذشته، بیش از ۴۰ میلیارد مترمکعب از سطوح آبخوان‌های استان از بین رفته است. اگر بخواهیم برای جبران ظرفیت ۴۰ میلیارد مترمکعبی آبخوان‌های استان، مخزن سازی کنیم باید رقمی بیش از ۱۶  هزار میلیارد تومان  اعتبار هزینه کنیم. از سویی، سالانه حدود ۱۰۰ میلیون مترمکعب از مخازن استان در حال تخریب هستند یعنی برای ساخت مخازن جایگزین باید ۴۰هزار میلیارد تومان  هزینه کنیم.
نیازمند اجرای طرح انتقال آب دریای عمان هستیم
وی تصریح کرد: بنده به‌عنوان مسئول آب استان، ۹۷ درصد توان خودم را بر مدیریت مصرف آب گذاشته‌ام اما باید در نظر  داشت با توجه به افزایش جمعیت مشهد و توسعه‌های انجام‌شده، نیازمند اجرای طرح انتقال آب از دریای عمان هستیم.
بحث علایی با جمشیدی…
در ادامه  میزگرد، جمشیدی بابیان این که برنامه «سازگاری باکم آبی» دکترین وزیر نیروست، تصریح کرد: در استان خراسان رضوی هم طرحی استخراج‌شده است که بر اساس آن باید طی هفت سال آینده  ۱٫۲ میلیارد مترمکعب اضافه برداشت استان به صفر برسد اما به نظر جمعیت ناجیان آب، این برنامه هم مانند برنامه‌های گذشته است.علایی در واکنش به این سخنان جمشیدی گفت: شما بفرمایید چه زمانی درگذشته برنامه و طرح این‌چنینی با جزئیات ارائه‌شده است؟جمشیدی گفت: در قانون برنامه پنجم توسعه ذکرشده است که سالانه باید ۵ درصد مصارف آبی کاهش پیدا کند که اجرایی نشد.علایی گفت: همه می‌دانیم قانون برنامه پنجم توسعه در همه حوزه‌ها اجرایی نشد چون همه مدیران برنامه گریز هستند اما در این طرح با حضور همه صاحب‌نظران روی اعداد و ارقام به‌صورت ریز بحث و طرح‌ریزی شد.
اگر اجرا نکردید، استعفا کنید
جمشیدی در واکنش به این موضوع گفت: امروز هم همان مدیران برنامه گریز در حاکمیت هستند و تضمینی برای اجرایی شدن این برنامه وجود ندارد لذا ما از رسانه‌ها تقاضا داریم فصل‌به‌فصل از مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گزارش بخواهند و درصورتی‌که آقای علایی این برنامه‌ها را اجرایی نکرد، باید استعفا کند.
اجرا نکردم استعفا می کنم
علایی گفت: بنده کاملاً موافقم درصورتی‌که بنده برنامه‌هایی را که اعلام کرده‌ام، اجرا نکردم استعفا کنم. اگرچه جناب جمشیدی ۳۰ سال برنامه‌ها را اجرا نکرد ولی استعفا هم نکرد. لذا اگر رسانه‌ها به‌صورت جدی پیگیر نباشند که جزئیات اجرایی طرح را از بنده مسئول سؤال کنند، بدانید بنده هم آن را اجرایی نخواهم کرد.
چرا جریمه اضافه برداشت دریافت می‌کنید؟
در ادامه  این نشست، مدیرعامل جمعیت ناجیان آب مشهد به موضوع نصب کنتور روی چاه‌های کشاورزی استان اشاره کرد و گفت: هدف از نصب این کنتورها، کنترل مصرف آب است. چرا الان ما ۱٫۲ میلیارد مترمکعب اضافه برداشت از چاه‌های قانونی داریم؟ چرا بابت اضافه برداشت‌ها، آب منطقه‌ای جریمه دریافت می‌کند؟
جمشیدی در خصوص موضع  جمعیت ناجیان آب درباره طرح انتقال آب دریای عمان به مشهد اظهار کرد: این طرح باید با توجه به طرح‌های آمایش سرزمینی انجام شود که به نظر می‌رسد این موضوع در این طرح نادیده گرفته‌شده است. از سویی، ما در مشهد می‌توانیم از طریق اجرای طرح‌های بازچرخانی آب ۷۵ درصد فاضلاب مشهد یعنی حدود ۱۵۰ میلیون مترمکعب را به چرخه مصرف بازگردانیم.وی ادامه داد: جمعیت ناجیان آب، به انتقال آب سیاه‌وسفید نگاه نمی‌کند بلکه ابتدا باید صنایع آب بر را به کنار سواحل دریای عمان انتقال دهیم تا از صرف هزینه‌های سنگین جلوگیری شود. همچنین اگر می‌خواهیم برای صنایع سنگان خواف، آب از دریای عمان بیاوریم، خود  صنایع مستقر در سنگان باید هزینه‌های آن را متقبل شوند.
مطالعات دقیق طرح انتقال آب انجام شود
در ادامه قزل سوفلو گفت: باید به این موضوع توجه کرد  وقتی مدیران از برنامه‌نویسی سخن می گویند، باید از آن‌ها سؤال شود این برنامه‌ها را چه کسی تهیه کرده است؟ آیا متخصصان آن را تهیه‌کرده‌اند؟
این عضو هیئت‌علمی دانشگاه  افزود: در خصوص انتقال آب دریای عمان باید مطالعات عمیقی در همه حوزه‌ها انجام شود. علاوه بر این، باید صنایع به حاشیه خلیج مکران منتقل شوند.وی تأکید کرد: برای مدیریت آب مشهد باید برنامه‌ریزی‌های میان‌مدت و بلندمدت انجام شود که در برنامه‌ریزی‌های میان‌مدت، بهترین برنامه‌ها مدیریت مصرف آب است. از سویی باید بحث استفاده از پساب‌ به‌عنوان پایدارترین منابع موردتوجه قرار گیرد.
منابع مالی آب، قطره‌چکانی است
قزل سوفلو مشکل بعدی حوزه آب را نبود منابع مالی دانست و گفت: وزارت نیرو در بخش تولید انرژی، میلیاردها تومان هزینه می‌کند اما برای بحث مدیریت آب، منابع به‌صورت قطره‌چکانی است که باید این رویه اصلاح شود.
طرح ۲۰ ساله بازچرخانی فاضلاب مشهد چه شد؟
طباطبایی گفت: یکی از مشکلات ما این است که عده‌ای به‌عمد از اصطلاحاتی استفاده  و فضایی ایجاد می‌کنند تا بتوانند منافع خودشان را تأمین کنند. درواقع در مصارف شهری ما، آب از بین نمی‌رود و می‌توان آن را بازچرخانی کرد. سال ۱۳۷۶ طرحی مطالعاتی در آب منطقه‌ای خراسان انجام و به‌صورت برنامه ای مدون شد که طبق آن باید ۱۵۰ میلیون مترمکعب از فاضلاب شهری مشهد بازچرخانی شود. امروز بعد از گذشت ۲۰ سال باید مدیران پاسخ بدهند این طرح چرا اجرایی نشد؟
وعده‌های مدیرعامل آب منطقه‌ای استان
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان در جمع‌بندی این نشست اظهار کرد: راهبرد اصلی آب منطقه‌ای، اجرای سیاست‌های مدیریت مصرف آب و سازگاری با کم‌آبی است که در قالب آن برنامه‌هایی مانند بازچرخانی آب و برخورد با بد مصرفی‌ها  و چند برنامه دیگر دیده‌شده است.
علایی در جمع‌بندی خود درباره اجرای طرح انتقال آب دریای عمان به استان هم گفت: طرح انتقال آب باید با آینده‌پژوهی مطالعه و همه زوایای آن در نظر گرفته شود.وی یادآور شد: برای اجرای سیاست‌های اقتصاد آب و مدیریت آن  تا پایان سال جاری،  باید همه چاه‌های برقی استان به کنتورهای حجمی آب مجهز شوند

منبع: خبروان