بیانیه سیزدهمین نشست هم اندیشی شب آب خراسان، “معمّای پساب”

در سیزدهمین نشست شب آب خراسان که توسط سازمان مردم نهاد جمعیت ناجیان آب و با همکاری پژوهشکده آب و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد، پژوهشکده محیط های خشک دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد و انجمن علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد به صورت حضوری و مجازی برگزار شد؛ پس از گفتگو و تبادل نظر پیرامون موضوع نشست با عنوان “معمای پساب، فرصت ها و تهدیدهای مدیریت فاضلاب و پساب” با حضور نمایندگانی از شرکت های آب منطقه ای و آب و فاضلاب خراسان رضوی و شرکت آب و فاضلاب مشهد؛ موارد زیر مورد توجه و تاکید قرار گرفت:

۱- جمع آوری و تصفیه فاضلاب در شهرهای با تراکم بالای جمعیت به منظور حفظ بهداشت محیط و جلوگیری از آلودگی آب زیرزمینی که مورد استفاده آب شرب و کشاورزی قرار می گیرند، ضرورتی اجتناب ناپذیر و مورد تاکید است.

۲- وضعیت موجود شبکه جمع آوری و تصفیه خانه های فاضلاب با عقب ماندگی مواجه است به صورتی که به دلیل تاخیر در ساخت تصفیه خانه سپتاژ شهرداری و همچنین عقب ماندگی احداث تصفیه خانه های فاضلاب شهری توسط شرکت آبفا، در شهر مشهد رهاسازی فاضلاب به کشف رود و مشکلات متعدد محیط زیستی و بهداشتی به دلیل کاشت محصولات غذایی و صیفی جات و آبیاری آن ها با همین فاضلاب رخ داده و سالهاست که از این مشکل رنج می برد. این عقب ماندگی  در دیگر شهرهای استان نیز مشابه و بلکه وخیم تر است. لذا تسریع در توسعه و تکمیل شبکه های جمع آوری و تصفیه خانه های مربوطه مورد تاکید است.

۳- باتوجه به فناوری های در دسترس که امکان تصفیه چند باره فاضلاب، حتی تا حد کیفیت آب شرب را فراهم نموده است؛ تصفیه فاضلاب در حد استاندارد قابل استفاده برای کشاورزی و سپس واگذاری پساب به کشاورزی و انسداد چاه های کشاورزی معادل همان حجم، در راستای کمک به تعادل بخشی آب زیرزمینی و کاهش روند افت سطح آب زیرزمینی و فرونشست دشت ها مورد تاکید قرار گرفت.

۴- پساب منبع آب جدید نیست بلکه همان فاضلاب برگشتی است که یک منبع اصلی تغذیه آبخوان بوده است. تخصیص آن به مصارف جدید، روند افت آبخوان و فرونشست زمین را تشدید خواهد کرد. پساب را باید به گونه ای مدیریت کرد تا از طریق بازچرخانی و جایگزینی برداشت های فعلیِ صنعت و کشاورزی و فضای سبز از آب زیرزمینی و یا تغذیه در دشت مبدا، عاملی در جهت تعادل بخشی آب زیرزمینی باشد.

۵- بدیهی است که توسعه شبکه فاضلاب و احداث تصفیه خانه های جدید و ارتقای تصفیه خانه های موجود نیازمند اعتبارات قابل توجه است. تامین این اعتبارات در راستای تامین بهداشت جامعه و پایداری منابع آب، از محل اعتبارات ملی، مشارکت شهرداری ها به عنوان توسعه زیرساخت های شهری و مشارکت شهروندان و با طراحی یک مدل مالی مناسب، قابل حصول است. این روش ها بر فروش طولانی مدت پساب به سرمایه گذار بخش خصوصی که به مصارف جدید تخصیص می یابد ارجح و مورد تاکید است.