«دانشگاه سبز»الگویی مناسب برای برون رفت از بحران‌های زیست محیطی

دکتر محمد کافی امروز در اولین همایش دانشگاه بین‌المللی سبز که در دانشگاه فردوسی در حال برگزاری است، عنوان کرد: ساختار غالب دانشگاه‌های کشور به صورت پردیس است  که از سویی به مثابه شهری کوچک، شاکله‌ای یک اجتماع با همه شئونات آن را دارا است و از سویی دیگر استقلال نسبی در تصمیم‌سازی و اجرا نیز برخوردار است از طرفی دانشگاهیان قشر مرجع و تاثیرگذار  جامعه نیز هستند این سه ویژگی، پردیس‌های دانشگاه را مستعد تبدیل شدن به الگویی برای کل جامعه نموده است.

وی با اشاره به اینکه دانشگاه همواره الگویی جامعه بوده و  پرچم‌دار فرهنگ، دانایی، جویایی نوآوری و فناوری است، بیان کرد: در برهه کنونی، دانشگاه برآیندی از تمام مولفه‌های فوق را به کار می‌گیرد تا در عرصه‌ای دیگر فرهیخته گردد و پرچم افراشته دارد دانشگاه سبز در وهله‌ی نخست نوعی نگاه است، شیوه‌ای از اندیشیدن، جهان‌بینی و آنگاه عمل دانشگاه سبز در گام اول  می‌کوشد، سبز اندیشی را بپروراند، بنیان‌های شناختی و مفهومی آن را استوار گرداند، برای مسائل فعلی و آتی راه حلی بجوید و سپس در عمل دانش و تجارب خویش را در جهت تحقق جامعه سبز به کار گیرد

رییس دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد:  با بیان اینکه جامعه امروز ایران عموما مصرف‌گرا است جامعه‌ای که هنوز دارای رفتار عصر مدرنیسم و به ویژه در حوزه‌ی منابع و انرژی است، تصریح کرد: چنین جامعه‌ای برای رفع محدودیت‌های خود هر مقدار انرژی و نهاده مصرف می‌کند تا نیازهای خود را هر چند غیر واقعی مرتفع نماید نتیجه چنین رفتاری که همانا تهی شدن منابع و نابرابری‌های اجتماعی است به خوبی در کشور ما هویدا است.

کافی بیان کرد: در عصر پست مدرنیسم به جای تلاش برای رفع محدودیت‌ها برای پایداری و سازگاری سیستم‌ها تلاش می‌شود چنین جامعه‌ای به دنبال اصلاح و حرکت به سوی سیستم‌های کم نهاده است. برای نیل به این هدف، همگام با ضرورت تغییر در بینش‌ها ونگرش‌ها، بکارگیری رهیافت‌های نوین در قالب مفاهیمی که برای نسل جدید جذابیت ایجاد کند، اهمیت می‌یابد. در این راستا، دانشگاه سبز جز با کاهش نهاده‌های ورودی و افزایش کارآمدی آن‌ها میسر نخواهد بود.

وی با بیان اینکه پردیس‌های کم نهاده نمونه‌ای از بوم زیست‌های کم نهاده‌اند که با شاخصه‌های گوناگون قابل تعریف هستند،عنوان کرد: پردیس‌های کم نهاده جویای راهکارهایی برای کمینه کردن ورود منابع هستند و در همین رهگذر می‌کوشند تا با بهره‌گیری از فناوری‌های سبز و بازچرخانی، فرآیندهای خطی مصرف منابع  را به فرآیندهای چرخه‌ای بدل نمایند. بر تعداد کاربری‌های هر منبع بیافزایند و کارآمدی استفاده از منابع را بهبود بخشند. شاخصه‌های دیگر پردیس‌های کم نهاده آنکه تنها مصرف کننده منابع نیستند، بلکه خود فعالانه به تولید منابع نیز می‌پردازند. تولید انرژی‌های پاک، آب و حتی تولید غذا در پردیس‌را می توان از این جمله به شمار آورد.

رییس دانشگاه فردوسی مشهد گفت: گذر از پردیس‌های فعلی به پردیس‌های کم نهاده در سه گام متصور است؛ در گام اول سیستم به سوی کاهش مصرف نهادها راهبری می‌شود؛ در این گام ماهیت و نوع منابع به شکل مرسوم خود باقی است و مدیریت معطوف به ارتقاء کارآیی با صرف کمیته منابع می شود. در این گام از نظام خطی تولید- مصرف، زباله به چرخه‌ای کردن مصرف توجه بیشتری شده و تلاش می‌شود نشت به بیرون انرژی در سیستم را به حداقل ممکن کاهش داد و انرژی را هر چه بیشتر در سیستم ماندگار نمود در این گام کارآیی مصرف افزایش می‌یابد.

کافی اضافه کرد: گام دوم اما تحولی کیفی است که به تغییر نوع منابع آلاینده به پاک یا کمتر آلاینده منجر می شود؛ سوق دادن انرژی مورد استفاده در پردیس از انرژی بر پایه هیدروکربن به سمت انرژی‌های برپایه نور خورشید، انرژی باد و زمین گرمایی نمونه مناسبی از این گام است.

وی خاطرنشان کرد: سرانجام گام سوم به طراحی مجدد سیستم برای کاهش نیاز به نهاده اختصاص می‌یابد؛ در این گام اصولا طراحی و مدیریت جایگزین ورودی‌های سنتی سیستم می‌شوند و طراحی سیستم چنان با شرایط سازگار می‌شود که اصولا نیاز به نهاده کمیته گردد فضای سبز سازگار با اقلیم خشک مثقالی از این گام هستند .

رییس دانشگاه فردوسی مشهد با اعلام اینکه این دانشگاه، دانشگاه سبز را به عنوان یکی از اهداف کلان سند راهبردی خود برگزیده است و در کنار تمامی شورا تصمیم‌سازی شورای راهبردی دانشگاه سبز را نیز تشکیل داد، یادآور شد: این دانشگاه دیرینه سال سابقه‌ای ۲۰  ساله در مفهوم سازی و گسترش سیستم‌های کم نهاده به ویژه بوم نظام‌های کشاورزی کم نهاده دارد و در سال‌های اخیر به طور جدی و هدفمند در برداشتن گام‌های اول و دوم کوشیده است و برنامه‌های خود برای ورود به گام نهایی که طراحی و مدیریت جامع در این زمینه بوده را تنظیم نموده است. مفهوم پردیس‌های کم نهاده نیز در همین راستا به عنوان شعار محوری این همایش انتخاب شده است.

منبع: ایسنا